Maak kennis met: gemeente Utrecht, nieuwe partner Nationale Bijenstrategie

Gemeente Utrecht is onze nieuwste bij-vriendelijke partner! Al jaren zet Utrecht zich op verschillende manieren in voor (wilde) bijen in de stad. Deze inzet leverde haar vorig jaar de eretitel ‘bij-vriendelijkste gemeente van Nederland’ op. Anne Nijs, adviseur groen & ecologie bij de gemeente, neemt ons mee in wat Utrecht doet voor bijen. Zo maait Utrecht ecologisch en laat ze zich regelmatig adviseren door experts. Maar heeft ze ook ludieke acties, zoals het megabijenhotel aan de reclamemast langs de A2.

Ecologisch maaibeheer
Utrecht heeft maar liefst 127 bijensoorten en dit wil ze graag zo houden of verder uitbreiden. Een van de dingen die daaraan bijdraagt is ecologisch maaien. Anne: ‘We maaien ecologisch in de hele stad en werken met Kleurkeur.' Kleurkeur is een initiatief van de Vlinderstichting en Stichting Groenkeur. Het is een keurmerk voor goed maaibeheer van bermen en andere groenstroken.

Anne: ‘Het maaien gebeurt steeds bij-vriendelijker. Dat maakt ons trots. We zien nu meer bloemen in de stad. Ook informeren we de bewoners meer en leggen hen uit waarom we op deze manier maaien.’

Advies experts
De gemeente vraagt regelmatig advies aan experts. Anne: ‘Elke wijk heeft een eigen groenadviseur die bij-vriendelijke adviezen geeft bij verschillende projecten. Daarnaast bestudeert een bijenexpert elk jaar verschillende plekken in de stad. Hij informeert en adviseert ons over de wilde bijen op deze plekken. Zo bereiden we nu de bouw van bijenburchten van leemhoudend zand in de stad voor.’

Anne Nijs: ‘We roepen bewoners op om een kleine bijenburcht te maken in hun tuin of op hun balkon. Geweldig als ze daarna bijen in hun burchtje zien nestelen!’

Acties voor de (wilde) bij
‘Met de bijenburchten maken we het leefgebied groter van de bijen die in de grond nestelen. Dat doet namelijk 80% van de bijensoorten! We hopen de eerste burcht te openen in februari 2022’. (Redactie: de Nationale Bijenstrategie draagt ook bij aan deze actie en informeert haar partners daar nog over).

De ideeën voor een leuke campagne hierover staan al klaar, vertelt Anne. ‘Hierin roepen we bewoners op om een kleine bijenburcht te maken in hun tuin of op hun balkon. Ze kunnen daarvoor bij een van de stadsboerderijen een gratis krat met leemhoudend zand halen. Anne is enthousiast over de actie ‘Geweldig als ze daarna bijen in hun burchtje zien nestelen!’

Utrecht heeft meer in het oog springende acties voor bijen. Een grappig en bekend voorbeeld is het megabijenhotel aan de reclamemast langs de A2. Rondom een hoge reclamemast zitten ruim 200 nestkasten voor wilde bijen en vlinders.

Eyeopeners voor bewoners
Maar ook de bushokjes met groene daken zijn bekend en werden zelfs wereldnieuws. Anne: ‘We zijn trots op de bushokjes met sedum. Ze inspireerden zóveel mensen om hun tuinen en daken groener te maken. De bushokjes met groene daken werkten als een eyeopener voor bewoners, tot ver buiten Utrecht.’

De groene daken bestaan uit sedum (ook wel vetkruid genoemd). Dit is een plant die goed zonder water kan in drogere perioden. Dit maakt de bushokjes duurzaam en goed voor de luchtkwaliteit. Ook trekken de daken bijen, vlinders en andere insecten aan. Utrecht kreeg voor dit initiatief ook een European Bee Award.

Anne: ‘Als gemeente kun je het goede voorbeeld geven. Bijvoorbeeld dat je met alleen een bushalte al iets kunt doen voor de biodiversiteit of het klimaat.'

Een andere en laatste actie is de stoepplantjesweek: een actie om de stoepplant te stimuleren. Stoepplanten zorgen voor bescherming en voedsel voor insecten. Ook verkoelen ze de stad op hete dagen en gaan ze klimaatverandering tegen door CO2 op te nemen. Bewoners konden met een zoekkaart en stoepkrijt op safari in hun eigen buurt. Hadden ze een plant van de lijst gevonden dan schreven ze de naam erbij op de stoep.

Anne geeft tot slot aan dat de gemeente de (wilde) bij ook helpt met subsidieregelingen. ‘Bijvoorbeeld met de regelingen voor groene daken of geveltuinen.’

Hoe nemen jullie de inwoners mee?
‘In elk geval door zoveel mogelijk het goede voorbeeld te geven met openbare inrichting en beheer. Maar ook door acties waardoor mensen zich verbazen en erover gaan nadenken. Ook over wat ze zelf kunnen doen. Daarnaast informeren we de inwoners via de Stichting Utrecht Natuurlijk. Deze stichting beheert de stadstuinen en stadsboerderijen. Daarnaast organiseert ze activiteiten, cursussen en evenementen op onze locaties of ergens anders in de stad. Zo brengen ze de natuur dichter bij de mensen.’

Samenwerking andere gemeenten
Utrecht heeft contact met andere gemeenten via Nederland Zoemt. Anne doet ook een oproep aan andere gemeenten en provincies: ‘We hopen nog meer contacten te leggen via de Nationale Bijenstrategie. We staan erg open om van andere gemeenten of provincies te leren. Maar ook om informatie uit te wisselen.’

Anne Nijs: ‘We vinden het tof als andere gemeenten ons voorbeeld volgen.’

Kennis delen
Utrecht deelt graag haar ervaringen en kennis rond wilde bijen. Anne: ‘Zo delen we bijvoorbeeld de handleiding voor de bijenburchten op onze de website. We proberen ook graag nieuwe dingen uit, als we de bijen ermee kunnen helpen. Door hun kennis en ervaring te delen roept Utrecht andere gemeenten op om in actie te komen. Anne: ‘We vinden het tof als andere gemeenten ons voorbeeld volgen.’